Artretyzm kręgosłupa - objawy, opis i leczenie
Autor MUDr. Peter Bednarčík CSc.
Rewizja
Czy po przebudzeniu boli Cię kręgosłup? Czy czujesz się lepiej w ciągu dnia, ale ból powraca wieczorem? Są to częste problemy związane z artretyzmem kręgosłupa. Jest to choroba zapalna stawów kręgosłupa. Bólowi towarzyszy również sztywność pleców, a w przypadku niektórych pacjentów także pogorszenie czucia w kończynach.
Dowiedz się, jakie są możliwości leczenia artretyzm kręgosłupa. Jak złagodzić nieprzyjemne objawy, takie jak ból, obrzęk i stan zapalny w przypadku tej choroby? Przeczytaj więcej tutaj.
Objawy artretyzmu kręgosłupa
Główne objawy artretyzmu kręgosłupa to:
- Ból i sztywność pleców – szczególnie w dolnej części pleców i odcinku szyjnym kręgosłupa,
- ograniczona ruchomość kręgosłupa – pacjent nie może się całkowicie wyprostować ani obrócić,
- tkliwość i obrzęk w okolicy, w której występuje stan zapalny stawu,
- ogólne zmęczenie i osłabienie,
- pogorszona wrażliwość kończyn,
- ból głowy. [1]
W przypadku pacjentów cierpiących na artretyzm kręgosłupa objawy nie zawsze są takie same. Rodzaj i intensywność problemów zależą od rodzaju artretyzmu i ogólnego stanu zdrowia.
Tylko lekarz może postawić prawidłową diagnozę. Nie używaj tego ani żadnego innego artykułu w Internecie do postawienia diagnozy. Nie odkładaj wizyty u lekarza i zajmij się swoim problemem zdrowotnym na czas.
Opis i przyczyny artretyzmu kręgosłupa
Czym jest artretyzm kręgosłupa?
Artretyzm kręgosłupa to choroba zapalna stawów kręgosłupa lub stawów w miejscu połączenia kręgosłupa i miednicy. Może być związany ze zużyciem kręgosłupa, chorobami autoimmunologicznymi lub chorobami zakaźnymi. Artretyzm pleców może występować w dowolnej części kręgosłupa, jednak najczęściej dotyczy odcinka szyjnego i lędźwiowego. W niektórych przypadkach dokładna przyczyna zapalenia stawów pozostaje niejasna. [2]
Rodzaje artretyzmu kręgosłupa
Artretyzm kręgosłupa może przybierać różne formy. Lekarze znają ponad 100 różnych rodzajów artretyzmu. [3] Do najczęstszych rodzajów zapalenia stawów zalicza się zapalenie stawów będące następstwem choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa), łuszczycowe zapalenie stawów lub reaktywne zapalenie stawów. [4]
Charakterystyka poszczególnych typów zapalenia stawów kręgosłupa
- Artretyzm kręgosłupa – niezapalna, zwyrodnieniowa choroba kręgów i krążków międzykręgowych, która najczęściej dotyka osoby starsze. Zużycie chrząstki stawowej powoduje ból i może prowadzić do rozwoju stanu zapalnego lub obrzęku.
- Reumatoidalne zapalenie stawów – choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy błędnie atakuje sam siebie, co powoduje stan zapalny stawów. Najczęściej zaatakowane zostają kończyny, jednak kręgosłup nie jest wyjątkiem.
- Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – choroba ta jest lepiej znana jako choroba Bechterewa. Stany zapalne obejmujące poszczególne stawy kręgosłupa, połączenia kręgosłupa z miednicą lub więzadła między kręgami powodują ból w dolnej części pleców. Mogą wystąpić poranne uczucie sztywności i zmęczenie.
- Łuszczycowe zapalenie stawów – zapalna choroba stawów towarzysząca łuszczycy. U pacjentów zazwyczaj najpierw diagnozuje się łuszczycę, a dopiero później pojawiają się bóle stawów wywołane łuszczycowym zapaleniem stawów.
- Artretyzm reaktywny – choroba, w której zapalenie stawów występuje jako reakcja na stan zapalny w innej części ciała. Na przykład artretyzm reaktywny może być wynikiem stanu zapalnego w przewodzie pokarmowym lub układzie moczowym. [5]
Diagnostyka
Diagnozę zapalenia stawów kręgosłupa stawia się w trzech podstawowych krokach.
- Lekarz najpierw szczegółowo wysłuchuje pacjenta, pytając o charakter dolegliwości, rodzaj i intensywność bólu pleców, a także o inne towarzyszące problemy. Lekarz musi również wiedzieć, czy pacjent leczy się na jakieś przewlekłe schorzenia i jakie leki przyjmuje.
- Następnym krokiem jest badanie fizykalne, skupiające się na stanie układu mięśniowo-szkieletowego i odruchach. Lekarz ocenia ruchomość stawów, siłę mięśni, chód i zakres ruchu przy zginaniu lub obracaniu ciała.
- Trzeci etap polega na wykorzystaniu metod obrazowania (promieniowanie rentgenowskie, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego lub tomografia komputerowa). Zdjęcia pozwolą ocenić skalę uszkodzeń kręgosłupa oraz stan otaczających tkanek i krążków międzykręgowych.
U niektórych pacjentów konieczne jest również wykonanie badań laboratoryjnych krwi w celu wykluczenia lub potwierdzenia innych chorób o podobnych objawach. [6]
Czy wiesz, że?
- Sztywność i ból pleców spowodowane artretyzmem kręgosłupa zwykle są najsilniejsze rano, w ciągu pierwszej pół godziny po przebudzeniu.
- Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa dotykają większości osób po 60. roku życia. Jednakże 85% z nich nie zgłasza żadnego bólu ani innych problemów. [7]
Powikłania w przypadku braku leczenia
Jeśli artretyzm kręgosłupa nie będzie odpowiednio i szybko leczony, mogą wystąpić różne powikłania.
- Sztywność i deformacje kręgosłupa: Przewlekły stan zapalny może powodować usztywnienie kręgosłupa i utratę jego elastyczności.
- Przewlekły ból: Nieleczony artretyzm często prowadzi do przewlekłego bólu.
- Ograniczenie mobilności: Zapalenie i sztywność stawów mogą znacznie ograniczyć zakres ruchu pacjenta.
- Powikłania w innych stawach: Artretyzm może wpływać nie tylko na kręgosłup, ale także na inne stawy.
Sztywność kręgosłupa
Przewlekły ból
Ograniczenie sprawności ruchowej
Zapalenie innych stawów
Zalecamy nie odkładać leczenia artretyzmu
Nie zwlekaj z leczeniem artretyzmu kręgosłupa, a w przypadku problemów zdrowotnych lub wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, udaj się do lekarza specjalisty. Zapobiegniesz w ten sposób niepotrzebnym komplikacjom zdrowotnym.
Leczenie artretyzmu kręgosłupa
Większość pacjentów poddaje się leczeniu zachowawczemu, które łagodzi ból kręgosłupa i poprawia ruchomość. Leczenie operacyjne (operacja kręgosłupa) zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem, dlatego lekarze zazwyczaj łączą różne zabiegi zachowawcze.
Chodzi o:
- fizjoterapię (poprawia siłę mięśni, postawę i zakres ruchu),
- przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (niesteroidowych leków przeciwzapalnych lub kortykosteroidów w postaci tabletek lub zastrzyków),
- inne leki łagodzące określone objawy,
- regularne ćwiczenia (poprawiają sprawność fizyczną i mogą łagodzić ból),
- zrzucenie wagi (nadwaga i otyłość powodują nadmierne obciążenie stawów i kręgosłupa),
- zmianę stylu życia (lekarze zalecają rzucenie palenia i zmianę diety).
Dokładna forma leczenia zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania artretyzmu, intensywności bólu i wieku pacjenta. Lekarze biorą również pod uwagę ogólny stan zdrowia pacjenta i inne współistniejące choroby. Uszkodzenia stawów spowodowane przez artretyzm są nieodwracalne, dlatego leczenie zwykle koncentruje się na łagodzeniu bólu i zapobieganiu dalszym uszkodzeniom kręgosłupa. [8],[9]
Uwaga
Sposób leczenia artretyzmu kręgosłupa może ustalić wyłącznie lekarz po przeanalizowaniu ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Dlatego nie należy traktować tego artykułu jako gotowej instrukcji schematu leczenia, który może ustalić wyłącznie lekarz.
Jak wspomóc leczenie artretyzmu
Leczenie artretyzmu kręgosłupa można uzupełnić innymi zabiegami, np. ciepłymi i zimnymi okładami lub różnymi technikami relaksacyjnymi.
- Ciepłe okłady (tzw. suche ciepło) pomagają złagodzić ból wywołany nadmiernym skurczem mięśni.
- Inną opcją jest gorąca kąpiel (tzw. mokre ciepło), która pobudza krążenie krwi i zmniejsza odczuwanie bólu.
- Zimne okłady zmniejszają obrzęki i mimo początkowego dyskomfortu mogą złagodzić reumatyczne bóle stawów.
- Hydroterapia, uzupełniona innymi zabiegami i ogólnym relaksem w ośrodkach odnowy biologicznej i uzdrowiskach, przyczynia się do lepszego leczenia zapalenia stawów. [10]
Zapobieganie artretyzmowi kręgosłupa
Artretyzmu kręgosłupa nie da się całkowicie wyleczyć, ponieważ zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są nieodwracalne. Dlatego tak ważną rolę odgrywa profilaktyka. Na niektóre czynniki ryzyka wystąpienia artretyzmu nie mamy wpływu (np. wiek, obciążenia rodzinne), ale pacjenci mogą wiele zrobić dla zdrowia swojego kręgosłupa poprzez odpowiedni styl życia.
- Bądź aktywny. Brak aktywności zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia bólu kręgosłupa i innych części ciała. Regularne spacery i proste ćwiczenia są lepsze niż wymagające, trudne do opanowania sporty.
- Utrzymuj prawidłową wagę. Otyłość obciąża cały układ mięśniowo-szkieletowy.
- Nie pal. Produkty tytoniowe przyspieszają zanik chrząstki stawowej i nasilają ból pleców. [11]
Co jeszcze ochroni kręgosłup?
- Prawidłowa postawa podczas stania, chodzenia i siedzenia.
- Wygodna pozycja za kierownicą, ze szczególnym naciskiem na wsparcie kręgosłupa.
- Twardy materac do spania.
- Dobrze zorganizowane miejsce pracy, w którym narzędzia są w zasięgu ręki.
- Podczas czytania trzymaj głowę i szyję prosto – nie pochylaj głowy nad książką ani w stronę telefonu. [12]
Ważne uwagi dotyczące leczenia artretyzmu kręgosłupa
- Artretyzm kręgosłupa jest chorobą zapalną charakteryzującą się bólem i sztywnością pleców.
- Leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwzapalnych, fizjoterapii i stosowaniu odpowiedniej diety.
- Celem terapii jest łagodzenie bólu, ułatwianie codziennych czynności i zapobieganie dalszym uszkodzeniom kręgosłupa.
Podsumowanie i zalecenia dotyczące leczenia artretyzmu kręgosłupa
Udaj się do lekarza
Decyzję o leczeniu artretyzmu kręgosłupa podejmuje zawsze lekarz na podstawie dokładnego badania, oceny stanu zdrowia i postawienia dokładnej diagnozy.
Leczenie przyczynowe artretyzmu kręgosłupa i stawów
Po przeprowadzeniu dokładnego badania lekarz zaleci leczenie przyczyny artretyzmu kręgosłupa. W związku z chorobą doradzi również w zakresie możliwych zmian stylu życia i dalszego postępowania.
Łagodzenie bólu, obrzęku i stanu zapalnego
Leczenie objawowe skupia się na objawach lub symptomach (oznakach) choroby. Takie leczenie może znacznie poprawić jakość życia i wesprzeć kompleksowe leczenie w trakcie choroby.
Źródła, linki i literatura
[1] Zapalenie stawów kręgosłupa (zapalenie stawów pleców lub szyi). Johns Hopkins Medicine, 2023 r. Dostępny na stronie: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/spinal-arthritis
[2] Zapalenie stawów kręgosłupa (zapalenie stawów pleców lub szyi). Johns Hopkins Medicine, 2023 r. Dostępny na stronie: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/spinal-arthritis
[3] Zapalenie stawów kręgosłupa (zapalenie stawów pleców lub szyi). Johns Hopkins Medicine, 2023 r. Dostępny na stronie:
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/spinal-arthritis
[4] Braun A. Objawy zapalenia stawów kręgosłupa. Verywell Health, 7. Luty 2021 r. D. Dostępny na stronie:
https://www.verywellhealth.com/symptoms-of-spinal-arthritis-5096385
[5] Braun A. Objawy zapalenia stawów kręgosłupa. Verywell Health, 7. Luty 2021 r. Dostępny na stronie: https://www.verywellhealth.com/symptoms-of-spinal-arthritis-5096385
[6] Lieberman D. Objawy zapalenia stawów kręgosłupa. Veritas Health, 26. Październik 2016 r. Dostępny na stronie: https://www.spine-health.com/conditions/arthritis/symptoms-arthritis-spine
[7] Lieberman D. Objawy zapalenia stawów kręgosłupa. Veritas Health, 26. Październik 2016 r. Dostępny na stronie: https://www.spine-health.com/conditions/arthritis/symptoms-arthritis-spine
[8] Lea D. Ból pleców: zapobieganie i leczenie zapalenia stawów kręgosłupa. Mayo Clinic, 14. Marzec 2023 r. Dostępny na stronie: https://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/pain-in-the-back-preventing-and-treating-spinal-arthritis/
[9] Zapalenie stawów kręgosłupa (zapalenie stawów pleców lub szyi). Johns Hopkins Medicine, 2023 r. Dostępny na stronie: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/spinal-arthritis
[10] Zapalenie stawów kręgosłupa (zapalenie stawów pleców lub szyi). Johns Hopkins Medicine, 2023 r. Dostępny na stronie: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/spinal-arthritis
[11] Lea D. Ból pleców: zapobieganie i leczenie zapalenia stawów kręgosłupa. Mayo Clinic, 14. Marzec 2023 r.
[12] Jak uratować swoje plecy. UCLA Ergonomics. Dostępny na stronie: https://ergonomics.ucla.edu/backsafety/how-to-save-your-back
Jak zmniejszyć ból, obrzęk i stany zapalne?
.png "ph"){kind=small}
