Endoproteza - objawy, opis i leczenie

• Intensywny ból
• Ograniczenie sprawności ruchowej
• Pogarszający się stan
• Niemożność wykonywania codziennych czynności
• Rozległe uszkodzenie stawów według wyników badań radiologicznych

Każdy przypadek jest indywidualny, a decyzja o wykonaniu endoprotezy zapada po wnikliwej ocenie i rozmowie pomiędzy pacjentem a lekarzem.

Co to jest endoproteza?

Endoproteza to sztuczny staw wstawiany pacjentowi podczas operacji w celu zastąpienia uszkodzonego stawu. Najczęściej operowanymi stawami są staw biodrowy, kolanowy i barkowy. Termin endoproteza całkowita (TEP) oznacza wymianę całego stawu.

Sztuczna wymiana stawu jest zazwyczaj rozwiązaniem dla pacjentów cierpiących na ciężką postać choroby zwyrodnieniowej stawów lub inną chorobę stawów. Zachowawcze leczenie niechirurgiczne nie przyniosło u nich efektu, a ból nie ustępował nawet po zastosowaniu leków przeciwbólowych. Endoproteza oznacza zazwyczaj definitywne rozwiązanie problemu chorego stawu, gdyż endoproteza całkowita stawu biodrowego lub endoproteza całkowita stawu kolanowego wytrzymuje 20 lat, a często nawet dłużej.

Endoproteza jest ogólnie zalecana w przypadkach, gdy chrząstka w danym stawie jest na tyle uszkodzona, że ​​staw nie może spełniać swojej funkcji. ^[1]

• W Polsce rocznie przeprowadza się ponad 200 operacji stawu biodrowego na 100 000 obywateli. W statystykach europejskich liderem są Niemcy z ponad 300 operacjami.
• Od 2009 roku znacząco wzrasta liczba wszczepianych sztucznych protez stawów. Powodem jest częstsze występowanie choroby zwyrodnieniowej stawów i starzenie się społeczeństwa. ^[9]

Zarówno endoproteza stawu kolanowego, jak i endoproteza stawu biodrowego mogą powodować różne powikłania. Operacja wiąże się z ryzykiem:

• zakrzepów, infekcji miejsca operowanego lub uszkodzenia nerwu,
• obluzowania lub przemieszczenia endoprotezy do niewłaściwej pozycji, ^[10]
• kończyn różnej długości, co może być skutkiem skurczu mięśnia biodrowego,
• reoperacji. ^[11]

Tuż po operacji konieczne jest rozpoczęcie poruszania nowym stawem. Ruch ma na celu zapobieganie tworzeniu się skrzepów krwi, które mogą pojawić się po operacji. Pierwsze ruchy i wstawanie z łóżka odbywają się pod okiem fizjoterapeuty, który zaleci także inne ćwiczenia. Aktywność fizyczna jest ważna już podczas pobytu w szpitalu i należy ją kontynuować przez dłuższy czas, nawet po powrocie do domu.

• Pacjenci otrzymują od lekarza szczegółowe instrukcje dotyczące stopniowego obciążania operowanego stawu i tego, jakich ruchów unikać.
• Prawidłowe ułożenie kończyny (pozycja uniesiona) oraz stosowanie zimnych okładów pozwalają zmniejszyć obrzęk mogący wystąpić po zabiegu. ^[12]

Zalecenia dotyczące bólu: Pacjenci powinni przyjmować leki przeciwbólowe wyłącznie zgodnie z zaleceniami lekarza. Niektóre leki przeciwbólowe dostępne bez recepty mogą zwiększać ryzyko krwawienia. ^[13]

Większość pacjentów po wszczepieniu endoprotezy całkowitej wraca do pełnego zdrowia. Ból ustępuje, operowany staw odzyskuje ruchomość, a jakość życia znacznie się poprawia.^[15] Na szybkość i tempo rekonwalescencji wpływają:

• ogólny stan fizyczny przed operacją,
• zaawansowanie pierwotnej choroby stawu,
• zakres i rodzaj operacji,
• jakość rehabilitacji. ^[16]

Całkowita długość życia endoprotezy stawu biodrowego: pacjenci mogą oczekiwać, że nowy staw będzie działał przez 20 lat lub dłużej.

Profesjonalne statystyki wskazują, że konieczność rewizji endoprotez całkowitych stawu biodrowego i kolanowego wynosi około 6% po pięciu latach od operacji i 12% po dziesięciu latach od operacji. ^[17]

Całkowita endoproteza stawu u niektórych osób może nie być odpowiednią metodą leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów lub innej. Fizjoterapia, leki przeciwzapalne, kortykosteroidy lub suplementy diety nazywane odżywką dla stawów mogą złagodzić objawy choroby, takie jak ból lub sztywność stawów. Rozwiązaniem może być także operacja polegająca na jedynie modyfikacji uszkodzonego stawu, a nie jego całkowitej wymianie. ^[18]

Większość pacjentów wraca do swojego trybu życia po trzech miesiącach od operacji. Stopniowa poprawa będzie trwała przez cały pierwszy rok po operacji. ^[19]

• Powrót do pracy jest zazwyczaj możliwy po kilku tygodniach, jednak jest to uzależnione od rodzaju pracy i zakresu zabiegu.
• Przed jazdą samochodem należy odczekać kilka miesięcy, aż operowana kończyna będzie wystarczająco mocna i stabilna.
• Po operacji stawu biodrowego zaleca się pływanie, natomiast tenis czy bieganie powodują nadmierne obciążenie nowego stawu. ^[20]