Rwa kulszowa (ostra) - objawy, opis i leczenie

Co to jest rwa kulszowa?

Jest to bolesny stan spowodowany podrażnieniem nerwu kulszowego (nervus ischiadicus). Powszechnie używa się również nazw zapalenie nerwu kulszowego, lumbago i postrzał. Przyczyną jest zwykle wypadnięcie dysku w odcinku lędźwiowym, która wychodzi z normalnej pozycji między kręgami i naciska na nerw kulszowy. Inną przyczyną może być np. nietypowy wyrostek kręgosłupa, zwężenie kanału kręgowego czy guz uciskający nerw kulszowy.^[2]

Przytrafia się nawet 40% dorosłych osób. Do jego rozwoju może przyczynić się również obciążenie dziedziczne. ^[3]

Typowy jest ból w dolnej części pleców promieniujący do pośladków, ud, a nawet łydek. Ból pojawia się także w okolicy bioder i może utrudniać nie tylko chodzenie, ale także stanie. Osłabienie lub zmniejszenie czucia zwykle dotyczy tylko jednej strony ciała i pojawia się po lewej lub prawej stronie. Nerw kulszowy nie zawsze jest uciskany w tym samym miejscu, dlatego ból może „migrować” z pleców na palce.

Dokładną diagnozę rwy kulszowej zawsze stawia lekarz. Przed przystąpieniem do badania powinien poznać dokładny opis bólu, jego intensywność oraz sytuację, w której dolegliwości są najbardziej intensywne. Następnie lekarz sprawdzi odruchy i oceni pracę mięśni w dotkniętym obszarze. ^[5]

Jak przebiega takie badanie?

• Chodzenie lub stanie na piętach i palcach pokaże siłę i równowagę mięśni.
• Lekarz poprosi o stopniowe podnoszenie jednej i drugiej nogi w pozycji leżącej. W przypadku rwy kulszowej ból zwykle nasila się w tej pozycji. ^[6]
• W diagnostyce rwy kulszowej wykorzystuje się także inne badania: RTG, rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową.
• Inną metodą badania jest EMG – elektromiografia. Podczas tego badania lekarz ocenia aktywność elektryczną mięśni i nerwów. Na podstawie wyników dowiesz się, jak poważny jest Twój stan zdrowia. ^[7]

Wszystkie te badania są nieinwazyjne i bezbolesne.

Domowemu leczeniu „postrzału” towarzyszy jeden powszechny mit – leżeć w łóżku i nie ruszać się. Jednak dla większości pacjentów z rwą kulszową znacznie korzystniejsze jest pozostanie aktywnym i skupienie się na ćwiczeniach rozciągających zaleconych przez lekarza lub doświadczonego fizjoterapeutę. ^[12] Długotrwała bezczynność i leżenie może powodować powikłania i nasilać objawy rwy kulszowej. ^[13]

Jak odblokować nerw kulszowy?

• W ostrej fazie rwy kulszowej pomocne są zimne okłady. Można je powtarzać kilka razy dziennie.
• Po 2-3 dniach możesz rozpocząć stosowanie ciepłych okładów.
• Poza okładami, zapewnij swojemu ciału odpowiednią aktywność fizyczną – spacery i ćwiczenia.
• Możesz łagodzić ból za pomocą leków przeciwbólowych. Na zapalenie nerwu kulszowego zaleca się także stosowanie maści zawierającej diklofenak. Należy jednak skonsultować się z lekarzem w sprawie czasu stosowania. ^[14]

Jednym z najważniejszych środków zapobiegających problemom z „postrzałem” jest unikanie jednostronnego obciążania pleców.

Ponadto w ramach profilaktyki należy pomyśleć o:

• regularnym wysiłku fizycznym i uprawianiu sportu,
• prawidłowej postawie i pozycji podczas snu,
• pozycjach odciążających podczas długotrwałego siedzenia lub stania,
• właściwym sposobie podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Ważnym pomocnikiem w profilaktyce i leczeniu rwy kulszowej są ćwiczenia rehabilitacyjne. Są to np.:

• podciąganie kolan do przeciwległego barku w pozycji leżącej,
• rozciąganie mięśni tylnej części ud w pozycji stojącej,
• delikatne ugięcie pleców nad zgiętą nogą w pozycji siedzącej. ^[15]

W przypadku wszystkich ćwiczeń ważne jest, aby wykonywać je prawidłowo i z wyczuciem, biorąc pod uwagę stan zdrowia. Tylko w ten sposób mogą przynieść długotrwały efekt i ulgę w bólu towarzyszącym rwie kulszowej. Warto zatem przećwiczyć ich prawidłowe wykonanie pod okiem fizjoterapeuty, który zaprezentuje Ci, jak prawidłowo wykonać ćwiczenia w pozycji siedzącej.

Jeśli należysz do osób, które chcą zastosować alternatywne metody leczenia bólu spowodowanego przez rwę kulszową, możesz zastosować ocet jabłkowy. Ten naturalny środek ma silne działanie przeciwzapalne i łagodzi bóle mięśni różnego pochodzenia. Stosowany jest głównie do kąpieli stóp. ^[16]

• Ulgę w bólu i stanach zapalnych przyniosą także zioła – na przykład kadzidłowiec, czarny bez, ziele dziurawca czy chrzan.^[17]
• W przypadku rwy kulszowej można także zastosować akupunkturę oraz inne zabiegi oparte na tradycyjnej medycynie chińskiej (chiński masaż i ćwiczenia).^[18]