Artroza – objawy, opis i leczenie
Autor MUDr. Peter Bednarčík CSc.
Rewizja
Czy prowadzisz aktywny tryb życia – spacerujesz, zajmujesz się ogrodem, uprawiasz sport? Czy ból jest Twoim stałym towarzyszem i sprawia, że Twoje aktywności stają się niekomfortowe? Kiedy lekarz postawi Ci diagnozę „artroza – zwyrodnienie stawów“, nie czuj się bezradny. Szukaj sposobów na radzenie sobie z chorobą i nie rezygnuj ze swoich zainteresowań i radości.
Dowiedz się, jakie są przyczyny oraz jakie są możliwości leczenia artrozy. Jak złagodzić ból towarzyszący tej chorobie? Przeczytaj więcej tutaj.
Artroza – objawy
Objawy artrozy czyli choroby zwyrodnieniowej stawów można ogólnie podsumować w czterech punktach:
- ból,
- obrzęk,
- sztywność,
- pogorszona ruchomość stawu dotkniętego chorobą zwyrodnieniową.1
Pozostałe objawy mogą się różnić w zależności od rodzaju artrozy.
- U pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego często występują bóle głowy. Ból może promieniować także do kończyn górnych.
- W przypadku choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa lędźwiowego, bólom dolnej części pleców mogą towarzyszyć skurcze kończyn dolnych. 2
- Gonartroza czyli choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego objawia się niekiedy uczuciem osłabienia i niestabilności stawu kolanowego. 3
Tylko lekarz może postawić prawidłową diagnozę. Nie korzystaj z tego ani żadnego innego artykułu w internecie, by postawić sobie diagnozę. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza i zajmij się swoim stanem zdrowia odpowiednio wcześnie.
Artroza – Opis i przyczyny powstawania
Czym jest artroza
Artroza (nazywana również chorobą zwyrodnieniową stawów czy też zwyrodnieniem stawów) jest chorobą zwyrodnieniową, której istotą jest uszkodzenie chrząstki stawowej. Z biegiem czasu chrząstka zużywa się, traci swoją pierwotną elastyczność, a staw nie może poruszać się tak płynnie, jak u zdrowej osoby. Rezultatem jest ból, obrzęk i inne dolegliwości. 4
Artroza niesie ze sobą ból i różne ograniczenia. Dotknięte stawy uniemożliwiają naturalny ruch, puchną i utrudniają poranne wstawanie lub aktywności sportowe.
Artroza ma kilka stadiów w zależności od nasilenia. Więcej o stadiach choroby w artykule Zwyrodnienie stawów.
Zwyrodnienie stawów a zapalenie stawów
Należy pamiętać, że zapalenie stawów nie jest tym samym rozpoznaniem co choroba zwyrodnieniowa stawów. Zapalenie stawów jest chorobą zapalną, do grupy tej zalicza się na przykład reumatoidalne zapalenie stawów lub zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (chorobę Bechterewa). Choroba zwyrodnieniowa stawów czyli artroza nie jest spowodowana stanem zapalnym, lecz stopniowym niszczeniem chrząstki stawowej.5
Przyczyny artrozy
Główną przyczyną artrozy jest związane z wiekiem zużycie chrząstki stawowej.
Inne czynniki wpływające na powstawanie artrozy:
- deformacje stawów,
- przebyte urazy i operacje stawów,
- nadwaga i otyłość,
- intensywna aktywność sportowa,
- praca wymagająca fizycznie,
- występowanie zwyrodnienia stawów w rodzinie, 6,7
Rodzaje artrozy
Artroza może uszkadzać różne stawy w organizmie – biodra, kolana, ramiona, nadgarstki, małe stawy dłoni i stóp oraz kręgosłup.
Co warto wiedzieć o różnych typach artrozy? 8
- Artroza kolana (gonartroza) – uszkodzenie chrząstki w kolanie jest bolesną dolegliwością, a oprócz typowej porannej sztywności stawu pacjenci skarżą się również na obrzęk i uczucie sztywności w kolanie. 9
- Artroza biodra (koksartroza) – na jej rozwój wpływają podeszły wiek, urazy lub nadwaga. Pacjenci zauważają pogorszenie ruchomości stawu biodrowego. 10
- Artroza barku(omartroza) – uszkodzenie chrząstki w stawie barkowym, podobnie jak w przypadku innych rodzajów artrozy, powoduje ból i ograniczenie ruchomości. Stopień uszkodzenia stawów ocenia się w czterostopniowej skali. 11
- Artroza małych stawów – choroba zwyrodnieniowa może również wpływać na małe stawy dłoni i palców. Typowymi objawami są ból w dotkniętych chorobą stawach i trudności w poruszaniu się. Artroza kciuka ma swoją nazwę – ryzartroza. 12
- Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa – choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, która atakuje trzony kręgowe, nazywana jest spondylozą. Jeżeli zużycie dotyczy stawów międzykręgowych, diagnozuje się spondyloartrozę 13,14. W zależności od tego, z jaką częścią kręgosłupa pacjenci mają problemy, rozróżnia się chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego oraz chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa lędźwiowego.
Diagnostyka artrozy – jak stwierdzić zwyrodnienie stawów
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów lekarz ustala na podstawie opisu objawów oraz badania fizykalnego chorego stawu. W diagnostyce stosuje się także metody obrazowe (badanie rentgenowskie, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, tomografię komputerową) oraz badania laboratoryjne krwi i moczu. 15
Czy wiesz, że?
- Artroza może być powodem przyznania renty inwalidzkiej. 16
- Artroza nie musi być chorobą wyłącznie osób starszych, chorują na nią również osoby po trzydziestce. Dotyczy to w szczególności gonartrozy. 17
Powikłania w przypadku braku leczenia
Nieleczona artroza może prowadzić do szeregu powikłań.
- Ograniczenie sprawności ruchowej. Ból i sztywność mogą skutkować ograniczeniem zakresu ruchu w dotkniętym chorobą stawie.
- Deformacje stawów. W zaawansowanych stadiach choroby stawy mogą przybrać zdeformowany kształt.
- Sztuczny staw. W niektórych przypadkach konieczne jest poddanie się zabiegowi chirurgicznemu.
- Ryzyko upadków i obrażeń. Utrata sprawności ruchowej i ból mogą zwiększać ryzyko upadków, a w konsekwencji dalszych obrażeń.
Ograniczenie sprawności ruchowej
Deformacje stawów
Operacja
Ryzyko upadków
Zalecamy nie odkładać leczenia artrozy
Nie zwlekaj z leczeniem choroby zwyrodnieniowej stawów, a w przypadku problemów zdrowotnych lub wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, udaj się do lekarza specjalisty. Zapobiegniesz w ten sposób niepotrzebnym komplikacjom zdrowotnym.
Leczenie artrozy
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów opiera się na kilku podstawowych filarach – farmakoterapii (lekach), fizjoterapii (rehabilitacji), ćwiczeniach fizycznych i zabiegu chirurgicznym. Poszczególne procedury można łączyć w zależności od stopnia zaawansowania choroby i stanu pacjenta.
Choroby zwyrodnieniowej stawów nie da się całkowicie wyleczyć, celem terapii jest łagodzenie bólu i wspomaganie jak najlepszej ruchomości stawów. 18
- Do leków stosowanych w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów zalicza się środki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne i kortykosteroidy.
- Oprócz różnych technik manualnych w fizjoterapii stosuje się również hydroterapię, elektroterapię i masaż.
- Ćwiczenia dla pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów skupiają się na rozciąganiu i wzmacnianiu.
- W najcięższych przypadkach zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej stawów konieczne jest leczenie operacyjne. Częściową lub całkowitą wymianę chorego stawu na sztuczny stosuje się na przykład w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego, kolanowego lub barkowego. 19
Uwaga
Leczenie artrozy może zlecić wyłącznie lekarz po rozważeniu ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Dlatego nie należy traktować tego artykułu jako gotowej instrukcji schematu leczenia, który może ustalić wyłącznie lekarz.
Fizykoterapia – znaczenie i korzyści
Znaczenie fizykoterapii polega głównie na wspomaganiu ruchomości chorego stawu, wzmacnianiu otaczających go mięśni i poprawie ruchomości pacjenta. 22 Fizjoterapeuta wie, jakie ćwiczenia pomogą w przypadku konkretnych problemów, a także może zalecić aktywności do wykonywania w domu.
Ćwiczenia aerobowe takie jak chodzenie, pływanie czy jazda na rowerze mogą pomóc w poprawie ogólnej sprawności fizycznej. Ćwiczenia w wodzie zmniejszają obciążenie stawów i mogą być bardzo skuteczne.
Zimne i ciepłe kompresy mogą również złagodzić objawy choroby zwyrodnieniowej stawów.23
Masaże pomagają rozładować napięcie i poprawić krążenie.
W przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów nie trzeba siedzieć w domu i czekać, aż choroba się rozwinie. Poznaj prawidłowe techniki wykonywania codziennych czynności i ćwiczeń. Bądź na bieżąco z najnowszymi informacjami i aktywnie uczestnicz w rozwiązywaniu swoich problemów zdrowotnych.
Zalecenia dotyczące trybu życia
W leczeniu artrozy stosuje się również zalecenia dotyczące odpowiedniego trybu życia.
- Zaleca się ograniczenie aktywności nasilających ból – w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych jest to głównie wchodzenie po schodach, natomiast w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa nacisk kładzie się na prawidłową postawę ciała.
- Dla osób z nadwagą ważna jest redukcja wagi. 20
- Ważną rolę odgrywa także aktywny tryb życia, wystrzeganie się papierosów oraz zdrowa dieta. Powinna zawierać ona dużo warzyw, ryb i nabiału. 21
Ważne informacje dotycząca leczenia choroby artrozy
- Zwyrodnienie stawów jest chorobą stawów, w przebiegu której chrząstka stawowa ulega uszkodzeniu. W rezultacie dotknięty chorobą staw nie spełnia w pełni swojej funkcji.
- Najczęstszym rodzajem choroby zwyrodnieniowej stawów jest choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych i biodrowych.
- Leczenie zazwyczaj obejmuje stosowanie środków przeciwbólowych, fizjoterapię oraz zalecenia w zakresie trybu życia.
- Wskazane jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie leczenia bólu związanego ze zwyrodnieniem stawów, aby spowolnić postęp choroby.
- Do oceny nasilenia choroby stosuje się oznaczenie zwyrodnienia stawów w stopniach 1-4.
- Czwarty stopień zwyrodnienia stawów jest najpoważniejszy i objawia się silnym bólem. Na tym etapie choroby zazwyczaj wykonuje się operację.
Podsumowanie i zalecenia w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów
Udaj się do lekarza
Leczenie zwyrodnienia stawów ustala zawsze lekarz na podstawie ogólnego badania, oceny stanu zdrowia i po postawieniu dokładnej diagnozy.
Leczenie przyczynowe zwyrodnienia stawów
Po badaniu ogólnym lekarz zaleci leczenie przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów. W związku z chorobą doradzi również w zakresie możliwych zmian stylu życia i dalszego postępowania.
Łagodzenie bólu, obrzęku i stanu zapalnego
Leczenie objawowe skupia się na objawach lub symptomach (oznakach) choroby. Takie leczenie może znacznie poprawić jakość życia i wesprzeć kompleksowe leczenie w trakcie choroby.
Źródła, linki i literatura
[1] Holland K. Artroza a zapalenie stawów: jaka jest różnica? Healthline, 17. Wrzesień 2018 r. Dostępny pod adresem: https://www.healthline.com/health/arthrosis-vs-arthritis
[2] Spondyloartroza kręgosłupa. MedClinic – Chirurgia i rehabilitacja. Dostępny pod adresem: https://medclinic.info/en/blog-en/spondylosteoarthritis-of-the-spine/
[3] Sheth N. P., Foran J. R. H. Zapalenie stawu kolanowego. Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych, luty 2023 r. Dostępny pod adresem: https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/arthritis-of-the-knee/
[4] Holland K. Artroza a zapalenie stawów: jaka jest różnica? Healthline, 17. Wrzesień 2018 r. Dostępny pod adresem: https://www.healthline.com/health/arthrosis-vs-arthritis
[5] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
[6] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
[7] McClelland D. Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego. Bupa, grudzień 2020 r. Dostępny pod adresem: https://www.bupa.co.uk/health-information/knee-pain/knee-osteoarthritis
[8] Holland K. Artroza a zapalenie stawów: jaka jest różnica? Healthline, 17. Wrzesień 2018 r. Dostępny pod adresem: https://www.healthline.com/health/arthrosis-vs-arthritis
[9] Sheth N. P., Foran J. R. H. Zapalenie stawu kolanowego. Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych, luty 2023 r. Dostępny pod adresem: https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/arthritis-of-the-knee/
[10] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
[11] Knipe H. System klasyfikacji choroby zwyrodnieniowej stawów wg Kellgrena i Lawrence’a. 15. Wrzesień 2021 r. Dostępny pod adresem: https://radiopaedia.org/articles/kellgren-and-lawrence-system-for-classification-of-osteoarthritis
[12] Ból i problemy z ręką. Johns Hopkins Medicine. Dostępny pod adresem: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/hand-pain-and-problems
[13] Spondyloza, spondyloartroza. Spine Tech – Specjaliści od szyi i pleców. Dostępny pod adresem: http://www.spinetech.ca/spondylosis-spondyloarthrosis/.
[14] Spondyloartroza kręgosłupa. MedClinic – Chirurgia i rehabilitacja. Dostępny pod adresem: https://medclinic.info/en/blog-en/spondylosteoarthritis-of-the-spine/
[15] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
[16] Renta z tytułu niepełnosprawności. Czeska Administracja Ubezpieczeń Społecznych. Dostępny pod adresem: https://www.cssz.cz/invalidni-duchod
[17] Hsu H., Siwiec R. M. Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; Styczeń 2023. Dostępny pod adresem: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507884/
[18] Naturalna ulga w bólu stawów. Arthritis Foundation. Dostępny pod adresem: https://www.arthritis.org/health-wellness/healthy-living/managing-pain/pain-relief-solutions/natural-relief-for-arthritis-pain
[19] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
[20] Sheth N. P., Foran J. R. H. Zapalenie stawu kolanowego. Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych, luty 2023 r. Dostępny pod adresem: https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/arthritis-of-the-knee/
[21] Barrell A. Jaka jest najlepsza dieta w chorobie zwyrodnieniowej stawów? Medical News Today, 28. Styczeń 2020 r. Dostępny pod adresem: https://www.medicalnewstoday.com/articles/322603#foods-to-eat
[22] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
[23] Bailey A. Artroza a zapalenie stawów: jakie są różnice? Verywell Health, 18. Styczeń 2023 r. Dostępny pod adresem: https://www.verywellhealth.com/arthrosis-vs-arthritis-6373935
Jak łagodzić ból, obrzęk i stany zapalne?
.png "ph"){kind=small}
