Ból kręgosłupa szyjnego - objawy, opis i leczenie

• Ból może być palący lub przypominać ucisk na dotkniętym obszarze.
• Uczucie sztywności może promieniować do ramion i kończyn górnych.
• Czasami dochodzi ból głowy pochodzący od kręgosłupa szyjnego.
• Częste jest także ograniczenie ruchomości przy obracaniu lub nachylaniu głowy.^[1]

Jeśli ból kręgosłupa szyjnego wywołany jest szybkim ruchem głowy do przodu i do tyłu (typowe dla wypadków drogowych, również przy małej prędkości), do objawów mogą dołączyć:

• nudności i zawroty głowy,
• zaburzenia koncentracji,
• opuchlizna i tkliwość w odcinku kręgosłupa szyjnego.

Ten rodzaj urazu nazywany jest whiplash. Zespół whiplash to uraz kręgosłupa szyjnego często spowodowany uderzeniem od tyłu. Typowym dla niego jest to, że ból w obszarze kręgosłupa szyjnego może pojawić się do 6-12 godzin po wypadku.^[2]

Czym jest ból kręgosłupa szyjnego?

Ból kręgosłupa szyjnego dotyka tylnej części szyi w miejscu, gdzie znajdują się kręgi szyjne. Może promieniować również do ramion, górnej części pleców lub kończyn górnych.

Intensywny ból i czas trwania zależy od przyczyny dolegliwości i może trwać dni, miesiące i lata. Ból kręgosłupa dotyka dorosłych w każdym wieku, ale częściej występuje u kobiet. ^[3]

Bóle odcinka szyjnego kręgosłupa i głowy mogą występować jednocześnie. Bóle rąk spowodowane problemami z odcinkiem szyjnym są częste i ograniczają wiele codziennych czynności.

Diagnostyka rozpoczyna się od rozmowy z lekarzem. Do niezbędnych informacji należą lokalizacja i rodzaj bólu, jego intensywność oraz dokładny opis towarzyszących dolegliwości. Lekarz musi wiedzieć, jak długo ból się utrzymuje, w jakich sytuacjach się nasila i co przynosi ulgę. Ważne są również informacje o ewentualnych chorobach przewlekłych.

Następnie przeprowadza się badanie fizykalne.

• Lekarz palpacyjnie ocenia bolesne miejsca, sprawdzając ich wrażliwość oraz napięcie mięśniowe.
• Podczas badania sprawdza się również zakres ruchu szyi, pleców i kończyn górnych.

Zazwyczaj nie ma potrzeby stosowania metod obrazowania. Stosuje się je w przypadku, gdy ból utrzymuje się przez długi czas, nie reaguje na leczenie zachowawcze lub gdy istnieje podejrzenie poważniejszej choroby.

• Rezonans magnetyczny (MR)umożliwia obrazowanie kręgosłupa, nerwów oraz tkanek miękkich. Może wykryć przepuklinę krążka międzykręgowego, oznaki infekcji oraz guzy.
• Tomografia komputerowa (TK) może ujawnić zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i pozwala zobaczyć na przykład narośle kostne. Stosuje się ją zwłaszcza wtedy, gdy nie jest możliwe wykonanie obrazowania metodą rezonansu magnetycznego.   ^[8],[9]
• Badanie rentgenowskie może wykazać niektóre zmiany w odcinku szyjnym kręgosłupa, ale nie zawsze jest przydatne w diagnostyce. U pacjentów z tzw. zespołem smagnięcia biczem (whiplash), do którego dochodzi podczas wypadków samochodowych, rentgen nie pokaże żadnych nieprawidłowości, ponieważ jest to uraz tkanek miękkich, a nie kręgów.^[10]

• Ból kręgosłupa szyjnego przynajmniej raz w trakcie całego życia dotyczy co najmniej dwu trzecich osób dorosłych. ^[11]
• Statystyki pokazują, że występuje najczęściej w krajach skandynawskich, najmniej przypadków jest natomiast w krajach afrykańskich.
• Ból kręgosłupa szyjnego występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Najbardziej narażoną grupą są kobiety, które skarżą się na słabą jakość snu.^[12]

Jeśli ból kręgosłupa nie będzie szybko i właściwie leczony, mogą wystąpić różne powikłania.

• Ból może utrzymywać się i stać się bólem przewlekłym.
• Eksperci wskazują, że ponad 60% osób z przewlekłym bólem kręgosłupa cierpi na zaburzenia lękowe, a 55% z bólem kręgosłupa na depresję.[13]
• Może wpływać to na pogorszenie jakości snu.^[14]
• Ból i sztywność mogą ograniczyć ruch w okolicy szyi, co może mieć wpływ na zdolność obracania głowy lub zginania się.

Ból kręgosłupa szyjnego zazwyczaj nie jest poważną dolegliwością Problemy te można złagodzić i rozwiązać za pomocą metod zachowawczych, takich jak leki przeciwbólowe oraz stosowanie się do zaleceń dotyczących trybu życia.^[15]

Leczenie chirurgiczne jest uzasadnione jedynie w poważniejszych przypadkach, na przykład w przypadku przepukliny dysku lub ucisku na nerw spowodowanego chorobą kręgosłupa. ^[16]

Alternatywne metody leczenia obejmują masaż, akupunkturę, czy też zabiegi chiropraktyczne. ^[17]

Bólom kręgosłupa szyjnego można zapobiegać poprzez stosowanie różnych środków profilaktycznych związanych ze zdrowym stylem życia i ergonomią.

Podstawą jest prawidłowa pozycja głowy określana jako „przedłużenie kręgosłupa“ – głowa nie powinna znajdować się w nienaturalnym pochyleniu do przodu ani przechylona na bok. Ramiona nie powinny być pochylone do przodu. Podczas korzystania z telefonu lub tabletu warto trzymać urządzenie w takiej pozycji, aby głowa nie była pochylona, a wzrok nie był skierowany w dół na ekran.

• Ulgę w napięciu kręgosłupa szyjnego można uzyskać także podczas pracy przy komputerze. Zadbaj o prawidłowe ustawienie i wysokość monitora. Dostosuj odpowiednio krzesło, podłokietniki oraz podparcie kończyn dolnych.
• Podczas pracy, nie tylko przy komputerze, pamiętaj o regularnych przerwach i rozciąganiu szyi oraz ramion.

Ćwiczenia na ból szyi, które pokaże fizjoterapeuta, można wykonywać w domu lub w pracy. Podstawowe ćwiczenia nie są skomplikowane, a ich efekty utrzymują się długo.

Więcej wskazówek, jak zapobiegać bólom kręgosłupa szyjnego:

• Nie noś ciężkiego bagażu na ramieniu. ^[21]
• Rzuć palenie, gdyż palenie spowalnia gojenie i przyczynia się do uszkodzeń układu mięśniowo-szkieletowego.
• Bądź aktywny i utrzymuj dobrą kondycję fizyczną. ^[22]