Polineuropatia - objawy, opis i leczenie

• Zmniejszona wrażliwość aż do braku czucia różnych części ciała
• Piekący ból i mrowienie
• Osłabienie nóg lub ramion
• Zaburzona koordynacja ruchów
• Niepewny chód stwarzający ryzyko upadku ^[2]
• Skurcze mięśni
• Zmęczenie i zaburzenia snu ^[3]

Różni się w zależności od tego, co ją powoduje i jakie są jej przejawy. Można ją podzielić także ze względu na czas trwania, czyli na ostrą i przewlekłą.

Częste rodzaje polineuropatii to:

• przewlekła symetryczna neuropatia obwodowa – przewlekła choroba obejmująca obie kończyny, najczęściej dolne,
• mononeuropatia, w której uszkodzone są poszczególne nerwy,
• ostra symetryczna neuropatia obwodowa – jest to zwykle spowodowane ciężką chorobą autoimmunologiczną, zespołem Guillaina-Barrégo. ^[5]

• Polineuropatia cukrzycowa,
• polineuropatia alkoholowa,
• polineuropatia autoimmunologiczna,
• związana z infekcją bakteryjną lub wirusową,
• związana z chorobami endokrynologicznymi (np. zaburzeniami czynności tarczycy),
• związana z chorobami wątroby i nerek,
• wywołana przez leki lub leczenie (np. po chemioterapii),
• spowodowana brakiem niektórych witamin z grupy B i witaminy E. ^[6]

Można również spotkać się z terminami takimi jak:

• Polineuropatia czuciowo-ruchowa – jest to uszkodzenie komórek nerwowych, włókien nerwowych i warstwy ochronnej neuronów. ^[7]
• Polineuropatia z objawami niedowładu – choroba różnego pochodzenia, której towarzyszy niedowład (częściowy paraliż części ciała). ^[8]
• Polineuropatia czuciowa – wpływa na włókna czuciowe.
• Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna – CIDP (stan, w którym układ odpornościowy uszkadza nerwy obwodowe i powoduje osłabienie mięśni i zaburzenia odruchów). ^[9]

Pacjenci mogą się zastanawiać, czy stres jest jedną z przyczyn. Choroba ta sama w sobie nie jest spowodowana stresem, ale długotrwały stres może pogorszyć ból neuropatyczny. ^[13]

• cukrzyca (diabetes mellitus) – zwłaszcza przy długotrwałym utrzymywaniu się złego poziomu cukru we krwi,
• wysokie ciśnienie krwi,
• spożywanie alkoholu i narażenie na substancje toksyczne, w tym dym papierosowy,
• nadwaga i brak aktywności fizycznej,
• słaby styl życia i niezbilansowana dieta,
• osłabiona odporność. ^[14]

• Polineuropatia cukrzycowa może dotyczyć nawet 25% pacjentów chorych na cukrzycę. ^[15]

Jeżeli nie jest leczona lub leczenie nie jest skuteczne, mogą wystąpić powikłania, które będą miały znaczący wpływ na Twoje życie.

• Zanik mięśni Może to prowadzić do zaniku mięśni.
• Trudności z chodzeniem Może powodować niestabilne chodzenie, trudności w utrzymaniu równowagi.
• Zwiększone ryzyko upadków i obrażeń Wyczerpanie w polineuropatii może prowadzić do upadków.
• Wyjątkowo amputacje ^[16] W końcowej fazie może to oznaczać całkowitą utratę czucia w nogach. W praktyce wiąże się to z dużymi ograniczeniami, np. brakiem możliwości chodzenia i wysokim ryzykiem amputacji kończyny. ^[17]

Wszystkich pacjentów z tą chorobą układu nerwowego interesuje, czy polineuropatia jest wyleczalna. Leczenie rozpoczyna się od ustalenia przyczyny problemu i na tej podstawie lekarz zaleci konkretny przebieg leczenia. Nie ma cudownego leku na polineuropatię, który szybko uwolni Cię od wszystkich problemów, ale stosuje się różne rodzaje leków i uzupełniające metody leczenia.

• U pacjentów chorych na cukrzycę niezbędna jest należyta kontrola poziomu cukru we krwi.
• Zaleca się ograniczenie alkoholu i dbanie o prawidłowe odżywianie, w tym uzupełnianie niedoborów witamin. ^[18]
• Ulgę w objawów przynoszą na przykład środki przeciwbólowe.
• W leczeniu swoje miejsce zajmują także leki przeciwdepresyjne ^[19]

W leczeniu stosuje się niekiedy stymulację nerwów, fizjoterapię, akupunkturę czy pomoce ortopedyczne, które poprawiają jakość życia pacjentów z polineuropatią.  ^[20]
Pacjenci często zastanawiają się, czy polineuropatia może ustąpić. Jeśli ma to związek np. z żółtaczką wirusową, jej objawy mogą ustąpić po ustąpieniu objawów żółtaczki. ^[21] Regresja polineuropatii może również nastąpić po zaprzestaniu chemioterapii, jeśli problemy pojawiły się w związku z terapią przeciwnowotworową. ^[22]

Skład diety może wpływać na rozwój i nasilenie polineuropatii. Ważne jest, aby mieć odpowiednią ilość witamin z grupy B i witaminy E, które są niezbędne dla dobrej kondycji nerwów. ^[25] Dla diabetyków kluczowe znaczenie ma przestrzeganie diety cukrzycowej zalecanej przez lekarza.

Dla wielu osób, niezależnie od wieku, poranna kawa jest nawykiem na całe życie. Czy kawa ma związek z polineuropatią? Chociaż kofeina zawarta w kawie ma działanie stymulujące, jej nadmierne ilości mogą mieć negatywny wpływ na układ nerwowy. Kofeina sama w sobie nie powoduje polineuropatii, ale może obciążać układ nerwowy i zaostrzać ból neuropatyczny. ^[26]

Rehabilitacja poprawia mobilność, stabilność i zdolność do wykonywania codziennych czynności. Program rehabilitacji zawsze uwzględnia objawy i stan konkretnego pacjenta.

Co zwykle stanowi część rehabilitacji polineuropatii?

• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie i ogólną sprawność,
• ćwiczenia wspomagające ruchomość narządu ruchu,
• wspomaganie równowagi minimalizujące ryzyko upadku,
• masaże tkanek miękkich,
• praktyczne wskazówki dotyczące prawidłowego korzystania z pomocy ortopedycznych. ^[27]

Możliwości leczenia sanatoryjnego należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Wystawi on wniosek o leczenie sanatoryjne na warunkach podanych przez zakład ubezpieczeń zdrowotnych. ^[28]

Dokładny program leczenia sanatoryjnego zależy od stanu pacjenta i może obejmować np. hydroterapię jako dodatek do ćwiczeń, fizjoterapię czy masaż. Hydroterapia przynosi ulgę w bólu, rozluźnia mięśnie i poprawia krążenie krwi. ^[29]

Zdrowy tryb życia jest ważnym elementem zarówno profilaktyki, jak i leczenia. Różne wyniki morfologii krwi w polineuropatii można poprawić poprzez zróżnicowaną dietę bogatą w witaminy i minerały oraz ograniczając alkohol. Zwróć także uwagę na regularny ruch, który wspomaga mechanizmy obronne organizmu. Należy oczywiście utrzymać leczenie wszelkich innych chorób. ^[30]

Jaka jest długość życia osób chorujących na polineuropatię
Nie musi się ona w niczym różnić się od oczekiwanej długości życia osób zdrowych. Warunkiem jest przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarza. Jednak w przypadku niektórych typów polineuropatii stan zdrowia może z czasem się pogorszyć. ^{[31] [32]}

Suplementy diety mogą dostarczyć organizmowi brakujących witamin i minerałów. Nacisk położony jest na witaminy B1, B12 i witaminę E. Suplementy diety zawierające witaminę B12 są szczególnie ważne dla wegan i wegetarian. ^[34] W celu dobrania odpowiedniego suplementu skonsultuj się z lekarzem.

Dla pacjentów z polineuropatią należy wybierać takie zajęcia sportowe i ćwiczenia, które nie zagrażają ich bezpieczeństwu i nie zwiększają ryzyka upadku lub kontuzji. Aktywność fizyczna powinna uwzględniać aktualną sprawność i możliwości ruchowe. ^[35]

Odpowiednio dobrane ćwiczenia i fizjoterapia wspomogą dynamikę, motorykę i stabilność. Mogą także łagodzić ból neuropatyczny.

Do najważniejszych działań należy profilaktyka cukrzycy. ^[36]
Do działań profilaktycznych zalicza się także:

• Prowadzenie zdrowego trybu życia,
• terminowe rozwiązywanie potencjalnych problemów zdrowotnych,
• ograniczanie spożycia alkoholu i palenia tytoniu,
• stosowanie się do zaleceń lekarza. ^[37]