Dna moczanowa - objawy, opis i leczenie

• Ból – dotyczy stawów – głównie dużych palców u nóg, ale także kostek, kolan, łokci czy palców.
• W pierwszych godzinach ataku ból jest bardzo silny i ostry, może stopniowo zmieniać się w słabszy i tępy.
• Obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość są oznakami stanu zapalnego.
• Staw może być ciepły w dotyku.
• Ograniczenie ruchomości.

W niektórych przypadkach atak dny moczanowej może również powodować gorączkę ^[1],[2]

Dna moczanowa to bolesna choroba zapalna, która może dotknąć każdego, niezależnie od wieku i płci. ^[3] Atak dny moczanowej można opisać trzema słowami: ból, obrzęk i zaczerwienienie dotkniętego stawu, najczęściej dużego palca u nogi. ^[4]

Dna moczanowa jest jedną z postaci zapalenia stawów.

Podczas ataku dny moczanowej pojawia się obrzęk, zaczerwienienie i znaczna tkliwość stawu. Atak może nastąpić zupełnie nieoczekiwanie i nagle. Wyjątkiem nie bywa także bolesny atak choroby w środku nocy. Chociaż problemy mogą ustąpić kilka dni po ataku, zwykle powracają w różnych odstępach czasu. Dlatego ważne jest, aby zapobiegać ich nawrotom. ^[5]

Głównym czynnikiem ryzyka jest zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi. Do wzrostu jego wartości przyczynia się:

• Jedzenie pokarmów bogatych w puryny – na przykład czerwone mięso
• nadwaga i otyłość,
• choroby przewlekłe – nieleczone nadciśnienie, cukrzyca, choroby nerek,
• niektóre leki – długotrwałe stosowanie oraz niektóre leki na nadciśnienie,
• obciążenie rodzinne – występowanie dny moczanowej u najbliższych osób,
• wiek i płeć – mężczyźni są grupą bardziej zagrożoną, ale po menopauzie ryzyko u mężczyzn i kobiet wyrównuje się. ^[6]

• Stężenie kwasu moczowego we krwi może wzrosnąć przy niewystarczającym reżimie picia. ^[8]
• Dna moczanowa dotyka od 1% do 4% światowej populacji. Ryzyko zachorowania wzrasta z każdą dekadą życia i po 80. roku życia może dotyczyć nawet 13% osób.
• Dna moczanowa występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet.
• Trzy czwarte pacjentów z dną moczanową cierpi również na wysokie ciśnienie krwi.
• Oprócz dny moczanowej wielu pacjentów cierpi na przewlekłą chorobę nerek. ^[9]

Czy dna moczanowa jest wyleczalna?

Leczenie dny moczanowej jest procesem długotrwałym i ma dwa główne cele: zmniejszenie stanu zapalnego w ostrej fazie choroby oraz zmniejszenie stężenia kwasu moczowego we krwi.

• Podczas ataku dny moczanowej stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne.
• Kortykosteroidy działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo.
• Ważną rolę odgrywają leki obniżające stężenie kwasu moczowego.
• W leczeniu stosuje się także leki regulujące wydalanie kwasu moczowego z organizmu.

Częścią leczenia są działania schematyczne – dostosowanie diety, redukcja nadwagi, ograniczenie alkoholu oraz dbanie o aktywność fizyczną. ^[10]

Prawidłowe odżywianie jest bardzo ważne dla pacjentów z dną moczanową. Sama dieta nie rozwiąże problemu dny moczanowej, ale stanowi ważny element w ramach zmiany stylu życia.

• Pacjenci powinni ograniczyć żywność bogatą w puryny (np. czerwone mięso, podroby, owoce morza).
• Zaleca się zastępowanie napojów alkoholowych i słodzonych wodą. ^[11]

Na dnę moczanową może zachorować każdy, zwłaszcza jeśli ktoś w rodzinie już na nią cierpiał. W ramach profilaktyki można jednak zastosować szereg działań:

• Zdrowa dieta z ograniczoną ilością pokarmów zawierających dużą ilość puryn,
• regularne przyjmowanie wystarczającej ilości płynów,
• styl życia bez alkoholu i palenia tytoniu,
• odpowiednia masa ciała,
• regularna aktywność fizyczna. ^[15]

• Codzienne życie z dną moczanową będzie lepsze, jeśli przez długi czas będziesz prowadzić zdrowy tryb życia i przyjmować wszystkie leki zgodnie z zaleceniami lekarza.
• Konsekwencja i wytrwałość przyczyniają się do lepszego radzenia sobie z diagnozą, a także zapobiegają atakom dny moczanowej. ^[16]
• Ważne jest, aby unikać czynników wyzwalających atak – u niektórych pacjentów jest to alkohol lub słodkie napoje, u innych choroba zakaźna lub odwodnienie. ^[17]

Co robić podczas ataku dny moczanowej?

Podczas bolesnego ataku choroby można zażywać środki przeciwbólowe i wielokrotnie nakładać zimny kompres na dotknięty staw. Zaleca się także ułożenie kończyny w pozycji uniesionej, przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów i poinformowanie lekarza, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu. ^[18]

Dnie moczanowej, podobnie jak innym chorobom, towarzyszą różne mity wynikające z niewiedzy. Spróbujmy przyjrzeć się najczęściej przekazywanym błędnym informacjom.

• Mit: Dna jest chorobą rzadką.
  Nieprawda. Dna jest dość powszechną chorobą i na przykład w USA cierpi na nią ponad 8 milionów osób.
• Mit: Dna moczanowa to choroba mężczyzn.
  To mit, zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą zachorować na dnę moczanową. Chociaż ryzyko zachorowania jest w sumie około 10 razy wyższe u mężczyzn niż u kobiet, po 60. roku życia kobiety statystycznie „doganiają” mężczyzn. Dna moczanowa występuje częściej u kobiet po menopauzie.
• Mit: Dna dotyka tylko osoby otyłe.
  Nie, dnę moczanową mogą mieć zarówno osoby szczupłe, jak i otyłe, lecz otyłość jest uważana za czynnik ryzyka.
• Mit: Dna atakuje tylko duży palec u nogi.
  Mit ten powstał prawdopodobnie dlatego, że duży palec u nogi jest najczęściej dotkniętym stawem w przypadku dny moczanowej. Jednak dna moczanowa może również objawiać się na dłoniach, łokciach, kolanach lub kostkach. ^[19]

Wiele badań poświęconych jest nowym możliwościom leczenia dny moczanowej. W 2023 roku lekarze dokonali kilku ważnych odkryć.

• Uzupełnienie terapii ukierunkowanej na kwas moczowy innymi lekami spowoduje wzmocnienie efektu terapeutycznego.
• Lekarze rozważają możliwość jednoczesnego stosowania leków działających na dnę moczanową i cukrzycę.
• Według amerykańskich naukowców białko zwane lubrycyną może służyć jako nowy marker (wskaźnik) ryzyka rozwoju dny moczanowej. Leki wpływające na to białko mogą pomóc zmniejszyć częstość występowania dny moczanowej lub spowolnić postęp choroby. ^[20],[21]