Zespół cieśni nadgarstka - objawy, opis i leczenie
Autor MUDr. Peter Bednarčík CSc.
Rewizja
Czy odczuwasz mrowienie i drętwienie dłoni i palców? Czy boli Cię ręka, gdy piszesz lub prowadzisz samochód? Problemy te mogą być objawem zespołu cieśni nadgarstka. Potocznie mówi się, że cierpisz na przykurcze nadgarstka.
Tunel nadgarstka to przejście z przedramienia do dłoni, ograniczone kośćmi nadgarstka i pasmami tkanki łącznej. Przez ten tunel przechodzą niektóre nerwy, naczynia krwionośne i ścięgna. Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, w którym ucisk na nerw w nadgarstku powoduje nieprzyjemne odczucia. Może on nasilać się w nocy i utrudniać codzienne funkcjonowanie. [1]
Dowiedz się, jak rozpoznać objawy zespołu cieśni nadgarstka, jakie są jego przyczyny i jakie są możliwości leczenia. Jak łagodzić objawy takie jak ból, obrzęk i stan zapalny, które towarzyszą tej chorobie? Przeczytaj więcej tutaj.
Objawy zespołu cieśni nadgarstka
- Mrowienie i drętwienie palców
- Utrata czucia w nadgarstku
- Drętwienie nadgarstka
- Osłabienie przy używaniu ręki
- Ból nadgarstka
- Obrzęk nadgarstka [2]
Objawy zwykle pojawiają się stopniowo i nasilają się w nocy.
Tylko lekarz może postawić prawidłową diagnozę. Nie korzystaj z tego ani żadnego innego artykułu w internecie, by postawić sobie diagnozę. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza i zajmij się swoim stanem zdrowia odpowiednio wcześnie.
Opis i przyczyny powstawania zespołu cieśni nadgarstka
Czym jest zespół cieśni nadgarstka?
Jest to stan, w którym nerw w okolicy nadgarstka ulega uciskowi w przestrzeni kanału nadgarstka, co prowadzi do dysfunkcji i szeregu problemów. Ból, mrowienie, pieczenie lub kłucie występuje w dłoniach, zwykle w kciuku, palcu wskazującym, palcu środkowym i połowie palca serdecznego. Problem ten często występuje u osób, które pracują przy komputerze lub nadmiernie obciążają dłonie i nadgarstki.
Za odpowiednik zespołu cieśni nadgarstka, który dotyka stopy, można uznać zespół cieśni kanału stępu. Powtarzający się nacisk na nerw piszczelowy, znajdujący się w pobliżu kostki, powoduje ból w stopie lub bezpośrednio w kostce.
Zespół cieśni nadgarstki - Galeria zdjęć
Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka powstaje w wyniku ucisku nerwu pośrodkowego (nervus medianus). Ucisk na ten ważny nerw może mieć różne przyczyny. 7 czynników ryzyka podpowie, kto jest najbardziej narażony na zespół cieśni nadgarstka i czy należysz do osób z podwyższonym ryzykiem.
Czynniki ryzyka zespołu cieśni nadgarstka
- Złamanie nadgarstka
Jeżeli w przeszłości miałeś złamanie lub uraz nadgarstka, może to skutkować problemami z cieśnią nadgarstka.
- Niektóre choroby
Reumatoidalne zapalenie stawów lub cukrzyca mogą powodować stan zapalny lub zwężenie kanału nadgarstka.
- Powtarzające się ruchy dłoni i nadgarstka
Na przykład podczas pracy na klawiaturze, wykonywania prac montażowych lub korzystania z narzędzi wibracyjnych, takich jak wiertarka. [3]
- Nadwaga lub otyłość
Mogą one powodować zwiększony nacisk na nerwy w kanale nadgarstka.
- Predyspozycje dziedziczne
U niektórych osób kanał nadgarstka może być węższy lub mniejszy niż u innych. A może masz kogoś w rodzinie, kto również cierpiał na zespół cieśni nadgarstka?[4]
Problemy ze zwężeniem kanału nadgarstka dotykają kobiety trzy razy częściej niż mężczyzn, dlatego płeć żeńska jest również czynnikiem ryzyka. [5]
Zespół cieśni nadgarstka w ciąży
Problemy z nadgarstkami w czasie ciąży są związane z zatrzymywaniem płynów w organizmie w tym okresie. Powoduje to podrażnienie nerwu pośrodkowego, a u kobiet występują dolegliwości typowe dla zespołu cieśni nadgarstka. Po porodzie problemy zazwyczaj ustępują same. Pacjentki opisują tę sytuację tak, jakby zespół cieśni nadgarstka nagle zniknął. [6]
Zespół cieśni nadgarstka: ostry i przewlekły
Ostra postać zespołu cieśni nadgarstka nie występuje zbyt często. Nagły wzrost ciśnienia w kanale nadgarstka jest zazwyczaj spowodowany urazem, oparzeniem lub infekcją. Natomiast postać przewlekła, czyli długotrwałe problemy z nadgarstkiem, jest znacznie częstsza. U pacjentów objawy mogą utrzymywać się miesiącami lub latami. [7]
Który lekarz leczy zespół cieśni nadgarstka, czyli diagnostyka w pigułce
W przypadku problemów typowych dla zespołu cieśni nadgarstka można udać się do lekarza pierwszego kontaktu, neurologa lub ortopedy. Lekarz prowadzący będzie zainteresowany dokładnym opisem dolegliwości, momentem pojawienia się bólu, tym, co przynosi ulgę, a także tym, jak długo utrzymują się dolegliwości. [8] Ważne jest, aby prawidłowo zdiagnozować chorobę i wykluczyć inne możliwości. Najczęściej pacjenci zastanawiają się, czy mają zapalenie ścięgien czy zespół cieśni nadgarstka.
- Badanie palpacyjne palców i nadgarstków
Jest to istotne dla ustalenia diagnozy. Lekarz wykorzystuje to do oceny czucia w dłoniach oraz siły rąk.
- Badanie ultrasonograficzne
Dzięki temu lekarz może ocenić stan nadgarstka od wewnątrz.
- Badanie rentgenowskie
Badanie to może pomóc wykryć inne choroby, które mogą objawiać się podobnie do zespołu cieśni nadgarstka.
- Badanie elektromiograficzne (EMG)
Badanie to pozwala na dokonanie pomiaru przewodnictwa nerwowego i nie tylko potwierdzenie diagnozy, ale także określenie stopnia jej zaawansowania.[9]
(Auto)test zespołu cieśni nadgarstka – jak wykryć problem z nadgarstkami?
Objawy zespołu cieśni nadgarstka należy skrupulatnie zbadać. W tym celu stosuje się różne metody badania. Jednym z podstawowych sposobów pozwalających na rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka jest test Phalena.
Badanie cieśni nadgarstka polega na mocnym ściśnięciu grzbietów dłoni, z palcami skierowanymi w dół i przedramionami ustawionymi równolegle do podłoża. Wytrzymaj w tej pozycji przez co najmniej minutę. Jeśli poczujesz mrowienie, drętwienie lub palącą ból, prawdopodobnie cierpisz na zespół cieśni nadgarstka. [10]
Czy wiesz, że?
- Co roku diagnozuje się do 350 przypadków na 100 000 mieszkańców.
- Kobiety chorują na ten zespół 3 razy częściej niż mężczyźni.
- Średni wiek pacjentów wynosi 45–55 lat. [11]
Powikłania w przypadku braku leczenia
Jeśli zespół cieśni nadgarstka nie jest leczony lub leczenie jest nieskuteczne, objawy mogą się nasilić i mogą wystąpić powikłania.
- Ograniczenie funkcji ręki uniemożliwiające wykonywanie codziennych czynności.
- Ból może stać się przewlekły, co może mieć wpływ na jakość życia.
- Utrata czucia może być trwała.
- Zespół cieśni nadgarstka może prowadzić do utraty siły mięśniowej.
Ograniczenie funkcji ręki
Przewlekły ból
Utrata czucia
Utrata siły
Zalecamy, aby nie odkładać leczenia zespołu cieśni nadgarstka.
Nie zwlekaj z leczeniem zespołu cieśni nadgarstka i jeżeli masz jakiekolwiek problemy zdrowotne lub wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, udaj się do specjalisty. Zapobiegniesz w ten sposób niepotrzebnym komplikacjom zdrowotnym.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Ignorowanie problemu i niepodjęcie odpowiedniego leczenia może spowodować trwałe uszkodzenie nerwów i mięśni. Warto zatem rozpocząć leczenie możliwie jak najwcześniej.
Jak więc leczyć zespół cieśni nadgarstka?
- Pierwszym i najłatwiejszym krokiem w leczeniu jest ograniczenie czynności, które zaostrzają problemy z nadgarstkiem.
- Podczas wykonywania czynności obciążających rękę zalecane są regularne przerwy i ćwiczenia relaksacyjne.
- Pomocą może okazać się również orteza lub szyna. Można ją również nosić w nocy, gdy ból cieśni nadgarstka jest zwykle silniejszy niż w ciągu dnia.
- Krótkoterminowo najlepszym sposobem na złagodzenie bólu cieśni nadgarstka jest przyjmowanie leków przeciwbólowych (niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Stosuje się również kortykosteroidy w celu łagodzenia bólu, obrzęku i stanu zapalnego.
- W niektórych przypadkach leczenie zespołu cieśni nadgarstka nie jest możliwe bez operacji. [12]
Uwaga
Sposób leczenia zespołu cieśni nadgarstka może ustalić wyłącznie lekarz po ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Dlatego nie należy traktować tego artykułu jako gotowej instrukcji schematu leczenia, który może ustalić wyłącznie lekarz.
Maść na zespół cieśni nadgarstka
Pacjenci często pytają w aptekach i gabinetach lekarskich, czy mogą skorzystać z jakichś „domowych sposobów” na zespół cieśni nadgarstka. Ulgę w bólu mogą przynieść maści – na przykład te zawierające mentol. [13] Inną opcją są maści zawierające różne wyciągi ziołowe, które stosuje się na nadgarstek i dłoń. Lekarz lub farmaceuta zawsze może doradzić, co pomaga w przypadku zespołu cieśni nadgarstka.
Suplementy diety przy zespole cieśni nadgarstka
- Dobrze skomponowana dieta może złagodzić objawy zespołu cieśni nadgarstka.
- Ogranicz produkty spożywcze wywołujące stany zapalne. Na przykład żywność o wysokiej zawartości cukru, produkty mięsne o wysokiej zawartości niezdrowych tłuszczów, żywność smażona i słona.
- Włącz do swojej diety ryby, warzywa, orzechy, owoce i zioła.
- Suplementy diety zawierające witaminę B12, B6 i kwasy tłuszczowe omega-3.[14]
Zespół cieśni nadgarstka i operacja
Leczenie operacyjne rozważa się w sytuacjach, gdy żadne inne metody nie pomagają lub gdy objawy zespołu cieśni nadgarstka są poważne. Celem zabiegu jest zmniejszenie ucisku na nerw w nadgarstku i uwolnienie pacjenta od bólu. [15]
Czas rekonwalescencji po operacji zespołu cieśni nadgarstka wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy. Natomiast gojenie się rany widocznej na skórze przebiega szybciej i trwa kilka tygodni. W trakcie rekonwalescencji po operacji należy stopniowo zwiększać obciążenie ręki i nie narażać nadgarstka na skrajne pozycje lub duże obciążenia. [16]
Jak radzić sobie z obrzękiem po operacji?
Operacja zespołu cieśni nadgarstka, podobnie jak każda inna operacja, wiąże się z pewnym ryzykiem. Może to być na przykład infekcja lub obrzęk w miejscu operacji. Wszelkie komplikacje w trakcie gojenia należy omówić z lekarzem, który zaleci najwłaściwsze postępowanie. [17] Zazwyczaj na obrzęki pomagają zimne okłady. [18]
Profilaktyka i ćwiczenia w przypadku zespołu cieśni nadgarstka
Zasady zapobiegania zespołowi cieśni nadgarstka można podsumować w 5 punktach.
- Zmniejsz siłę. Podczas wielu codziennych czynności nieświadomie wywierasz na nadgarstek dużą siłę, mimo że nie jest to konieczne. Dotyczy to na przykład zaciskania ręki podczas korzystania z myszy komputerowej, pisania na klawiaturze czy trzymania kierownicy.
- Wykonuj ćwiczenia rozluźniające. Powtarzaj je każdego dnia.
- Zadbaj o utrzymanie prawidłowej postawy całego ciała. Na zespół cieśni nadgarstka wpływ ma także pozycja głowy, ramion i kręgosłupa szyjnego.
- Noś rękawice. Nie zapomnij o nich, pracując w chłodzie.
- Dostosuj swoje środowisko pracy. Zorganizuj swoje środowisko pracy w taki sposób, aby było Ci wygodnie i abyś nie musiał wykonywać nienaturalnych ruchów rękami. [19]
Zespół cieśni nadgarstka a ćwiczenia
Ćwiczenia przy zespole cieśni nadgarstka mogą pomóc złagodzić nieprzyjemny ból. Wypróbuj 5 prostych ćwiczeń, które możesz wykonywać, nawet siedząc przy biurku lub czekając na autobus.
Ćwiczenia na zespół cieśni nadgarstka
- Wielokrotnie zaciskaj i rozluźniaj pięść. Powtórz ćwiczenie kilka razy.
- Podnieś ramiona nad głowę, aby zapewnić lepszy przepływ krwi. [20]
- Delikatnie zginaj nadgarstek w górę i w dół.
- Połóż dłoń na stole, a drugą rękę umieść prostopadle do grzbietu dłoni. Unieś nadgarstek i palce dolnej ręki, wywierając jednocześnie nacisk skierowany w dół drugą ręką.
- Powtarzaj ściskanie małej piankowej piłeczki w dłoni. [21]
Inspirację do kolejnych ćwiczeń rozciągających oraz nauki prawidłowej postawy górnej części ciała oferuje także joga. Skonsultuj się z wykwalifikowanym nauczycielem jogi, który pokaże Ci ćwiczenia, abyś wykonywał je poprawnie. [22]
Ważne informacje dotyczące postępowania w przypadku zespołu cieśni nadgarstka
Nie pozwól, by dolegliwości związane z cieśnią nadgarstka rozwinęły się do takiego stopnia, że będziesz odczuwać silny ból. Myśl o ergonomii zarówno w pracy, jak i w domu, czyli o optymalnych rozmiarach i układzie powierzchni roboczej oraz wszystkich narzędzi. Ważna jest także wygodna postawa ciała podczas pracy.
Nie przeciążaj się. Najczęstszą przyczyną zespołu cieśni nadgarstka jest jego przeciążenie. Czasami jest uważany za chorobę zawodową. W Polsce zespół ten stanowi znaczną część wszystkich chorób zawodowych.
Podsumowanie i zalecenia dotyczące leczenia zespołu cieśni nadgarstka
Udaj się do lekarza
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka ustala zawsze lekarz na podstawie badania ogólnego, oceny stanu zdrowia i po postawieniu dokładnej diagnozy.
Leczenie przyczynowe zespołu cieśni nadgarstka
Po badaniu ogólnym lekarz zaleci leczenie przyczyny zespołu cieśni nadgarstka. W związku z chorobą doradzi również w zakresie możliwych zmian stylu życia i dalszego postępowania.
Zmniejsza ból, obrzęk i wspomaga gojenie
Leczenie objawowe skupia się na objawach lub symptomach (oznakach) choroby. Takie leczenie może znacznie poprawić jakość życia i wesprzeć kompleksowe leczenie w trakcie choroby.
Źródła, linki i literatura
1. zespół cieśni nadgarstka. NHS, 16. Luty 2021 r. https://www.nhs.uk/conditions/carpal-tunnel-syndrome/
2. Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
3. Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
4) Wheeler T. et al. Zespół cieśni nadgarstka. WebMD, 19. Listopad 2021 r. https://www.webmd.com/pain-management/carpal-tunnel/carpal-tunnel-syndrome
5) Wheeler T. et al. Zespół cieśni nadgarstka. WebMD, 19. Listopad 2021 r. https://www.webmd.com/pain-management/carpal-tunnel/carpal-tunnel-syndrome
6. Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
7. Aroori S., Spence R. A. Carpal tunnel syndrome. Ulster Med J. 2008; 77(1): 6-17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2397020/
8) Wheeler T. et al. Zespół cieśni nadgarstka. WebMD, 19. Listopad 2021 r. https://www.webmd.com/pain-management/carpal-tunnel/carpal-tunnel-syndrome
9. Test tunelu nadgarstka. Chiropraktyka wschodnich przedmieść. https://easternchiro.com.au/patient-info/could-chiropractic-help-you/carpal-tunnel-test/
10. Test tunelu nadgarstka. Chiropraktyka wschodnich przedmieść. https://easternchiro.com.au/patient-info/could-chiropractic-help-you/carpal-tunnel-test/
11. Minks E: et al. Profesjonalny zespół cieśni nadgarstka. Neurol. practice 2014; 15(5): 234-239. https://www.neurologiepropraxi.cz/pdfs/neu/2014/05/03.pdf
12. Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
13. Marcin A. 9 domowych sposobów na złagodzenie objawów cieśni nadgarstka. Healthline, 7. Marzec 2019 r. https://www.healthline.com/health/home-remedies-for-carpal-tunnel#-Home-remedies-for-carpal-tunnel
14. Whelan C. Pokarmy, które należy jeść lub których należy unikać w przypadku zespołu cieśni nadgarstka. Healthline, 22. Grudzień 2020 r. https://www.healthline.com/health/carpal-tunnel-foods-to-avoid#foods-to-avoid
15. Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
16. Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
17. Uwolnienie cieśni nadgarstka. Johns Hopkins Medicine. https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/carpal-tunnel-release
18. zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
19. Wheeler T. et al. Zespół cieśni nadgarstka. WebMD, 19. Listopad 2021 r. https://www.webmd.com/pain-management/carpal-tunnel/carpal-tunnel-syndrome
20. Marcin A. 9 domowych sposobów na złagodzenie objawów cieśni nadgarstka. Healthline, 7. Marzec 2019 r. https://www.healthline.com/health/home-remedies-for-carpal-tunnel#-Home-remedies-for-carpal-tunnel
21. Sissons B. 7 ćwiczeń dłoni na zespół cieśni nadgarstka z ilustracją. Medical News Today, 1. Listopad 2021 r. https://www.medicalnewstoday.com/articles/hand-exercises-for-carpal-tunnel#exercises
[22] Zespół cieśni nadgarstka. Mayo Clinic, 25. Luty 2022 r. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603Overview
Jak złagodzić ból, obrzęk i przyspieszyć gojenie?
.png "ph"){kind=small}
