Rehabilitacja pooperacyjna - objawy, opis i leczenie

• Ból
• Zmęczenie
• Nudności i wymioty – mogą być skutkiem ubocznym znieczulenia lub leków przeciwbólowych
• Mniejszy apetyt
• Obrzęk i siniaki

Objawy stanu pooperacyjnego mogą się różnić w zależności od rodzaju przeprowadzonego zabiegu, stanu zdrowia pacjenta, jego wieku i wielu innych czynników.

Jeśli zaobserwujesz coś nietypowego, nie wahaj się natychmiast skonsultować z lekarzem. Może to być sygnałem powikłań pooperacyjnych, które należy natychmiast leczyć.

Czym jest operacja?

Operacja to zabieg chirurgiczny, podczas którego chirurg bada i leczy pacjenta, stosując różne techniki chirurgiczne i narzędzia. Operacja może wiązać się z usunięciem części narządu. ^[1]

Okres pooperacyjny to okres następujący po zabiegu chirurgicznym. Obejmuje fazę powrotu do zdrowia i rekonwalescencji.

Czas trwania rekonwalescencji po zabiegu operacyjnym zależy od rodzaju zabiegu. Leczenie bólu i pielęgnacja ran pooperacyjnych stanowią zazwyczaj najważniejsze aspekty opieki pooperacyjnej. W okresie pooperacyjnym często stosuje się także fizjoterapię i inne zabiegi, które umożliwią powrót do normalnego życia. Aby powrót do zdrowia przebiegał sprawnie i szybko, należy stosować się do zaleceń lekarzy i innych pracowników służby zdrowia. ^[2]

• Najczęstszą formą zakażenia rany jest zakażenie powierzchowne występujące w pierwszym tygodniu po zabiegu.
• Powikłania w postaci rozejścia się rany występują najczęściej między 7. a 10. dniem po zabiegu.
• Zakrzepica żył głębokich i zatorowość płucna należą do głównych powikłań pooperacyjnych, często kończących się zgonem pacjentów. ^[3]

Każda operacja wiąże się z ryzykiem. Po zabiegu mogą wystąpić różnego rodzaju dolegliwości, które stopniowo ustępują lub mogą pojawić się powikłania pooperacyjne, które mogą dotyczyć miejsca operowanego lub całego organizmu.

Za niedogodności można uznać:

• nudności i wymioty spowodowane znieczuleniem,
• podrażnienie gardła po intubacji (wprowadzeniu rurki do dróg oddechowych w celu zapewnienia oddychania podczas zabiegu),
• ból i obrzęk w miejscu operacji,
• zmęczenie i trudności z zasypianiem,
• różne problemy trawienne.

Najczęstsze poważne powikłania pooperacyjne to:

• Wstrząs – stan zagrażający życiu pacjenta, spowodowany niewydolnością krążenia i upośledzeniem czynności narządów.
• Krwawienie – utrata krwi w miejscu wykonania zabiegu.
• Powikłania płucne – zmiany głębokości oddechu i ograniczony kaszel w ciągu pierwszych dwóch dni po zabiegu mogą prowadzić do różnych trudności w oddychaniu.
• Zakrzepica żył głębokich – tworzenie się skrzepów krwi w dużych żyłach nóg, rąk lub innych części ciała.
• Zatorowość płucna – skrzep krwi gromadzi się w płucach i znacznie zaburza ich funkcjonowanie.
• Zakażenie rany – stan zapalny może utrudniać gojenie się rany oraz otaczających ją tkanek lub narządów.
• Zatrzymanie moczu – po zabiegu chirurgicznym oddawanie moczu może być utrudnione, np. z powodu cewnikowania w trakcie operacji.

Wszystkie te schorzenia wymagają szybkiej interwencji lekarza, który określi właściwy sposób postępowania i leczenia. W zależności od rodzaju powikłań, leczenie może obejmować wspomaganie oddychania, transfuzję krwi, podawanie antybiotyków i leków rozrzedzających krew lub wielokrotne otwieranie rany operacyjnej. ^[4]

Powikłania pooperacyjne dzieli się również na wczesne powikłania pooperacyjne i późne powikłania pooperacyjne.

Do wczesnych powikłań pooperacyjnych zalicza się: gorączkę, ból, zmiany percepcji, krwawienie, zakrzepicę, problemy urologiczne lub zaburzenia gojenia się ran. Do późnych powikłań pooperacyjnych zalicza się na przykład: Przepuklina, różnego rodzaju zrosty, niepowodzenie operacji i konieczność powtórzenia zabiegu, powstanie blizny keloidowej (gruba, wypukła blizna). ^[5]

Wczesne powikłania pooperacyjne często pojawiają się już w trakcie hospitalizacji, dlatego mogą zostać wykryte i poddane leczeniu bezpośrednio w szpitalu. Możliwe późne powikłania wskazują na konieczność monitorowania stanu zdrowia nawet po wypisaniu ze szpitala do leczenia domowego i zwrócenia się o pomoc lekarską w razie jakichkolwiek wątpliwości. Ogólnie rzecz biorąc po zabiegu operacyjnym konieczna jest obserwacja pacjenta pod kątem bólu, gorączki, obrzęku i objawów infekcji. ^[6]

Skuteczny powrót do zdrowia i wzmocnienie osłabionego organizmu to kluczowe kroki, jakie muszą podjąć pacjenci po operacji, aby móc wrócić do pracy i codziennych aktywności.

Co jest kluczowe w procesie rekonwalescencji?

• Pamiętaj, aby przyjmować wszystkie leki zgodnie z zaleceniami lekarza.
• Monitoruj swój stan zdrowia, aby wcześnie wykryć wszelkie powikłania.
• Zadbaj o swoją dietę – zdrowa żywność oraz odpowiednia ilość białka i witamin wzmocnią cały Twój organizm.
• Nie przesadzaj i zadbaj o odpoczynek.
• Powrót do aktywności fizycznej powinien odbywać się stopniowo. ^[7]

Pierwsze dni po operacji mogą być naznaczone bólem. Rodzaj i nasilenie bólu zależą od rodzaju i zakresu operacji. Na tej podstawie lekarz ustali, które leki przeciwbólowe będą najbardziej odpowiednie.

Do najczęściej stosowanych leków łagodzących ból pooperacyjny należą:

• Opioidy – leki przeznaczone do łagodzenia bólu o nasileniu od umiarkowanego do silnego.
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne – łagodzą łagodny ból, zmniejszają stan zapalny i obrzęk
• Leki łagodzące łagodny ból i gorączkę nie mają działania przeciwzapalnego. ^[8]

Przyjmowanie leków przeciwbólowych łagodzi dyskomfort, przyspiesza rekonwalescencję po zabiegu i zmniejsza ryzyko wystąpienia niektórych powikłań pooperacyjnych.

Leczenie pooperacyjne może również polegać na podawaniu środków znieczulających miejscowo, aby zapewnić miejscowe znieczulenie i zapobiec odczuwaniu bólu. Jeśli rehabilitacja pooperacyjna pacjenta tego wymaga, lekarze mogą również podać leki psychoaktywne, które wpływają na świadomość, emocje i nastrój.

Do metod łagodzenia bólu pooperacyjnego zalicza się również zimne okłady, różne techniki relaksacyjne i alternatywne metody łagodzenia bólu. ^[9]

Jeżeli stan zdrowia bezpośrednio po zabiegu nie wykazuje powikłań, po krótkim czasie pacjent zostaje przeniesiony z oddziału intensywnej terapii do zwykłej sali szpitalnej. Czas pobytu na oddziale intensywnej terapii waha się od kilku godzin do kilku dni, w zależności od rodzaju zabiegu.

Stan pooperacyjny i rokowanie co do dalszego przebiegu choroby zależą od choroby podstawowej i przyczyny operacji. Ogólnie rzecz biorąc, jeśli pacjenci będą przestrzegać wszystkich zaleceń i instrukcji lekarza, stopniowo powrócą do zdrowia w domu i normalnego życia. ^[13]

• Zabieg chirurgiczny i późniejsza rekonwalescencja mogą spowodować utratę masy mięśniowej. Warto zatem zwrócić uwagę na odpowiednią dietę przed i po operacji, dostarczającą odpowiednią ilość składników odżywczych i białka.
• Odpowiednia dieta pomoże przyspieszyć rekonwalescencję i zredukować ryzyko wystąpienia różnych powikłań pooperacyjnych.
• Nie zapomnij o piciu wystarczającej ilości wody. Nawodnienie jest istotne dla krążenia krwi.
• Po zabiegu należy jak najszybciej zacząć się ruszać, aby odzyskać niezbędną siłę mięśni. Stosuj się do zaleceń lekarza lub fizjoterapeuty. ^[14]